Nieuwe gft wel-niet Lijst komt er aan
Dit jaar wordt er een nieuwe gft wel-niet lijst ontwikkeld. Vanuit verschillende partijen uit de afvalbranche is er behoefte aan een uniforme wel niet lijst. Het is een van de projecten uit het ‘Aanvalsplan GFT en textiel’. De lijst wordt ontwikkeld in samenwerking met de NVRD, RWS, de Vereniging Afvalbedrijven (VA) en Milieu Centraal. Het streven is om de lijst, inclusief communicatiemateriaal, begin 2020 op te leveren. In dit artikel wordt, op chronologische volgorde, de totstandkoming van de lijst besproken.
De deelstroom gft is een stroom die de gehele afvalwereld bezig houdt. Veel kilo’s gft zitten nog onnodig in het restafval en het is ook een voor vervuiling kwetsbare stroom. Tijdens de kennisbijeenkomst kwaliteit in februari 2019 kwam de vraag naar een landelijk uniforme gft-lijst ook vaak naar voren. Met het 'Aanvalsplan GFT' pakken we dan ook met de ketenpartners de handschoen op om de kwantiteit en kwaliteit van het ingezamelde gft te verbeteren.
Met de verwerkers van gft is eerst gekeken naar de technische kant. Samen met hen is gekeken wat er op dit moment mogelijk is, waar geïnnoveerd wordt en wat de grootste stoorstoffen zijn. Plastic, glas en zakken met ander afval zijn de grootste stoorstoffen en verdienen extra aandacht. Verder is er een toetsingskader ontwikkeld, ofwel een recyclingcheck, waarmee je na kunt gaan of een product of afvalstof wel of niet bij het gft hoort. Is het product bijvoorbeeld organisch, biologisch afbreekbaar, chemisch en hygiënisch veilig en is er sprake van 'co-benefit' voor kwaliteit en kwantiteit van het compost?
Op basis van deze informatie is er een eerste versie van de nieuwe lijst gemaakt. Om zoveel mogelijk impact te hebben op de kwaliteit en kwantiteit moet de afvalscheidende burger de lijst kunnen begrijpen. Daarom is er met gedragsdeskundigen nagedacht over een optimale vorm en bewoording van de lijst. ‘Chunking’, productsoorten groeperen, kan de lijst bijvoorbeeld overzichtelijker maken; alles met voedsel bij elkaar, al het tuinafval bij elkaar. Men moet in één oogopslag kunnen zien of, bijvoorbeeld, de verwelkte bloem of de pot waar die in zat wel of niet bij het gft mag. Ook wordt er een korte lijst getest met alleen de hoofdstromen. Deze korte lijst zou bijvoorbeeld met een sticker op de koelkast geplakt kunnen worden of als reminder op het gft-keukenbakje.
Parallel aan de ontwikkeling van de nieuwe lijst wordt ook het gesprek gevoerd met producenten, uit bijvoorbeeld de koffie- en theebranche. Er zijn dit jaar Kamervragen gesteld over plastic in theezakjes. Ook bevatten coffeepads plastic en bestaan sommige theezakjes geheel uit plastics. Dit zijn negatieve ontwikkelingen, omdat deze producten nog vaak in het gft belanden. Om het eenvoudig en eenduidig te houden voor de burger gaan deze producten dan ook op de niet-kant komen. De koffie- en theebranche is hiervan op de hoogte gesteld. Ook is hen de vraag gesteld of ze hun producten weer plastic-vrij en goed composteerbaar kunnen maken. Koffie en thee vormen op zichzelf een mooie grondstof voor compost, alleen waar het in verpakt is tegenwoordig niet meer.
De gft wel-niet lijst is op dit moment nog in ontwikkeling. Er lopen onderzoeken naar de ‘begrijpelijkheid’ van de lijst en hoe deze het beste gecommuniceerd kan worden. Ook worden er pictogrammen, foto’s en ander communicatiemateriaal ontwikkeld om de boodschap duidelijk over te brengen. Medio november 2019, tijdens het Congres ‘Kwaliteit & gft-afval: een kijkje in de keten’, is de conceptlijst gepresenteerd. De uiteindelijke lijst zal na de onderzoeken en gekregen feedback definitief worden gemaakt. Volgens de planning zal de definitieve lijst in het voorjaar van 2020 gepresenteerd worden.