Onderwijs en kringloop: een goede match
Of het nu om po, vso, vo, mbo, hbo of universiteit gaat, elke onderwijsinstelling kan baat hebben bij deelname aan een circulair ambachtscentrum. Het netwerk WaardeRing in Zwolle, waarin momenteel zo’n achttien partners samenwerken op weg naar een circulaire economie, biedt een goed voorbeeld van de vele mogelijkheden. ‘WaardeRing neemt leerlingen en studenten mee in het nieuwe denken’, aldus projectleider Maarten van Dongen. Lees hier de longread
Directeur Wilma Voortman van de stichtingen Kringloop Zwolle en Noggus&Noggus is blij met de inzet van de onderwijsinstellingen binnen WaardeRing. ‘Praktijkschool- en vso-leerlingen doen praktijkervaring bij ons op, waardoor we veel meer grondstoffen hoogwaardiger kunnen hergebruiken dan we al doen. Mbo-studenten van Cibap, vakschool voor vormgeving, bedenken en presenteren nieuwe toepassingen voor grondstoffen waar we tot nu toe minder mee kunnen. Hbo-studenten van Hogeschool Windesheim doen onderzoek op verschillende circulaire gebieden.’
Duurzaam bewustzijn
‘We willen onze jongeren een goede start geven door ze leerervaring op te laten doen in een veilige omgeving’, zegt trajectbegeleider Wouter Bos van De Twijn, een regionale onderwijsinstelling voor (voortgezet) speciaal onderwijs in Zwolle. ‘Binnen WaardeRing krijgt dat echt handen en voeten, omdat we aan tafel zitten met zeer diverse, enthousiaste partijen met een enorme drive.’ Leerlingen demonteren cd’s en dvd’s1 en knippen bijvoorbeeld tassen van tentdoek, die elders worden genaaid2.
De nummers in de tekst verwijzen naar onderliggende artikelen. Deze zijn terug te vinden met het corresponderende nummer in de rechterzijbalk bovenaan.
Echte collega’s en echte materialen
De werkzaamheden die door onze leerlingen bij Kringloop Zwolle gedaan worden3 zijn betekenisvol, “echt” en voorbereidend op onze praktijkstromingen Winkel en Logistiek’, zegt docent Frank Aalbers van Thorbecke Scholengemeenschap Praktijkonderwijs. ‘Ze werken met echte collega’s en echte materialen. Daarbij ontstaat bij de leerlingen een bewustwording voor wat betreft duurzaamheid.’
‘Hier moet je gewoon mankracht en geld voor vrijmaken’
‘Het concept WaardeRing landde goed in de organisatie toen teamleiders en docenten in de praktijk tijdens de aftrap4 zagen wat er allemaal mogelijk was’, vertelt vertelt kwartiermaker Ellen Bosman van Cibap, vakschool voor vormgeving. ‘Nu is de hele school ermee bezig. Wij willen allemaal dat de ontwerper bewust circulair worden opgeleid. Op dit moment zijn 125 studenten bezig5 met het ontwikkelen en uitvoeren van ideeën voor zeven materiaalstromen die anders bij het restafval verdwijnen. Een enorm project waar ik heel blij mee ben.’
Miel de Vries is student Global Project and Change Management van het Windesheim Honours College. ‘De manier van denken waarbij het gaat om “cradle to cradle” in plaats van “cradle to grave” vind ik heel interessant. WaardeRing is een goed initiatief en daar wil ik graag aan bijdragen.’
Kansrijke volumestromen en retourlogistiek
Met het lectoraat ‘Netwerken in een circulaire economie’6 is deelname aan WaardeRing een logische stap voor Hogeschool Windesheim. Studenten houden zich bezig met onderzoek naar kansrijke volumestromen en het organiseren van retourlogistiek. Zo onderzoekt één van hen met het oog op een gasloze toekomst de mogelijkheden voor oude gaspannen. Vijf studenten ontwikkelen een methode om de bijdrage van WaardeRing aan de 17 sustainable development goals7 van de VN (SDG’s) zichtbaar te maken. En bij Kringloop Zwolle houdt een student zich bezig met het structureel en systematisch in kaart brengen van de verschillende projecten8 van WaardeRing.
Dankzij de Waardering een zaterdagjob9. Jennifer van der Meer (foto rechts), leerlinge van Thorbecke Praktijkonderwijs, is de eerste die via WaardeRing bij Kringloop Zwolle een zaterdagbaantje vond. ‘Ik wil het graag zorgvuldig en netjes doen, dat kan niet als de werkdruk zo hoog ligt. Hier wel, hier ben ik dan ook veel gemotiveerder.’
Onderwijs is essentieel
‘Het mooie van deze samenwerking is dat de partners het lef hebben om in materialen te duiken die niemand durft aan te pakken, en om hun studenten en leerlingen mee te nemen in het nieuwe denken’, zegt Maarten van Dongen van Natuur en Milieu Overijssel10, de projectleider van WaardeRing. ‘Onderwijs is essentieel’, concludeert Hubald van Ark, programmamanager circulaire economie van de gemeente Zwolle, de penhouder van WaardeRing. ‘Doordat het onderwijs aanhaakt, rollen er straks leerlingen en studenten uit die circulariteit al goed in de genen hebben. Op die manier krijg je de transitie heel goed op gang.’
Onderzoek wijst uit: Circulaire Ambachtscentra wérken op het gebied van arbeid en scholing: Sociale activatie op circulaire ambachtscentra.