Geen pilots, maar challenges in Katwijk
Tot 80% afvalscheiding komen in 2023. Dat is de doelstelling van gemeente Katwijk. Het afvalscheidingspercentage schommelt al jaren rond 50% en de gemeente wil dit graag verbeteren. Maar hoe laat je bewoners beter scheiden? Adviesbureau Tabula Rasa hielp de gemeente bij dit vraagstuk.
Saskia Agterdenbos, beleidsmedewerker Afval en Grondstoffen bij Gemeente Katwijk: ‘Katwijk is een fusie van drie gemeenten, wat ook terug te zien is in onze afvalinzameling. De ene dorpskern maakt gebruik van ondergrondse containers, terwijl de andere gewend is aan containers aan huis. We weten uit eigen ervaring en onderzoek dat naar één inzamelingsmethode toewerken op veel weerstand van bewoners stuit. Dat is daarom geen onderdeel van ons onderzoek, maar het is wel goed om in gedachten te houden. Omdat we op verschillende manieren afval ophalen, zullen we waarschijnlijk ook verschillende maatregelen moeten treffen om bewoners beter afval te laten scheiden.’
Wat helpt u?
De gemeente is de wijken ingegaan om met bewoners te praten. Agterdenbos: ‘We stelden de vraag: wat helpt u om afval beter te scheiden? Daar kregen we verschillende antwoorden op, variërend van het vaker ophalen van afval tot speciale PMD-containers. We wilden uittesten of deze maatregelen inderdaad zouden helpen en stelden aan de hand van deze input ideeën voor pilots op. Met de gedrags- en communicatieconsultants van Tabula Rasa zijn we vervolgens in gesprek gegaan over deze pilots.’
Adviesrapport
Daniëlle Broeze was namens Tabula Rasa nauw bij het project betrokken. Ze vertelt: ‘Tijdens het eerste gesprek met de gemeente leerden we meer over Katwijk en de bestaande inzamelmethodes in de gemeente. De gemeente vertelde ons over de pilots die ze graag wilde uitvoeren en wij deden voorstellen voor aanvullende pilots. Het ging daarbij vooral om pilots rondom manieren van inzamelen. PMD-afval ophalen in de wijk en vaker gft-afval ophalen, bijvoorbeeld. Er was ook een pilot met het vaker legen van de bakken in een containerpark zodat mensen hun gescheiden afval beter kwijt konden. En een pilot die gericht was op ondernemers zodat zij hun bedrijfsafval niet in de containers gooien die bestemd zijn voor de inwoners. De gemeente stelde ons de vraag: hoe kunnen we de pilots het beste aanpakken? Op basis van onze expertise en de wetenschappelijke literatuur hebben we advies gegeven hoe je mensen enthousiasmeert om mee te doen aan de pilot én hoe je goed kunt meten of het heeft gewerkt. We gaven ook advies over de geschiktste periode voor de pilots en de weerstandsverminderende technieken en psychologische principes die de gemeente in de informatiebrieven kon inzetten.’
Juist in zomermaanden
Agterdenbos: ‘Het adviesbureau kwam met nuttige adviezen. Wij hadden als gemeente onze twijfels over de startdatum van de pilots: de zomermaanden. Tabula Rasa vertelde ons dat de zomer juist een goede periode is om pilots te starten. In de zomermaanden doorbreken de meeste bewoners hun leefpatroon, ze gaan bijvoorbeeld op vakantie of zijn vrij van hun studie. Ze staan in en na zo’n periode juist open voor nieuwe ideeën en aanpakken. Een ander waardevol advies was dat we de pilots ‘challenges’ moesten noemen. Dat hebben we dus ook gedaan: hoe beter een wijk inzamelde, hoe meer geld ze konden verdienen. Tot wel 250 euro per wijk.’ Broeze licht toe: ‘Een uitdaging waar een beloning aan vasthangt, motiveert mensen. Een challenge is dan ook een goede manier om een pilot mee te starten.’
En nu?
De pilots zijn inmiddels allemaal uitgevoerd. De gemeente Katwijk is de uitkomsten van de pilots aan het evalueren. Agterdenbos: ‘We bekijken de resultaten en koppelen die ook terug aan de bewoners. Daarna gaan we kijken waar we mee verder gaan: welke pilots helpen ons daadwerkelijk om die 80% te halen?’