1.3 Kwantiteit en kwaliteit
De totale hoeveelheid 22 afgedankt textiel in Nederland is tussen 2018 en 2022 gedaald met 20% tot 215 kton. Per inwoner komt dit neer op circa 12,1 kg dat wordt weggegooid.
- Het percentage gescheiden ingezameld textiel per inwoner in Nederland is gestegen: van 44,6% in 2018 tot 50,5% in 2022.
- In 2022 belandde 106,5 kiloton textiel in het Nederlandse restafval. Dat is een daling van 37% ten opzichte van 2018 (169 kton).
Het aandeel textiel in het restafval is in de loop der jaren hoger geworden, maar neemt nu verder af.
- In 2000 was het aandeel textiel in het restafval nog 3%.
- In 2019 is het aandeel textiel in het restafval bijna 6%.
- Vanaf 2019 daalt het aandeel weer. Het aandeel was in 2021 4,3% en in 2022 4%.
Dit handboek baseert zich op de meest recente cijfers in 2022.
Textielvervuiling in de keten
De Massabalans textiel 2022 geeft aan dat 9% van het gescheiden ingezamelde textiel uiteindelijk niet herdraagbaar of recyclebaar is. Deze reststroom bestaat uit vervuiling of uit textiel dat niet herbruikbaar of recyclebaar is. Een deel van die reststroom bestaat uit afval en een deel uit textiel dat bijvoorbeeld nat is en niet meer droogbaar, beschimmeld of sterk vervuild.
Textiel kan bijvoorbeeld tijdens transport en/of door het aandrukken met een grijper nat of vervuild raken. De specifieke registratie van deze restfracties blijkt complex en is niet volledig.
Negatieve rol fast fashion
Door fast fashion daalt de kwaliteit van textiel. De stijging van het aantal kledingstukken en vooral de daling van de kwaliteit hiervan zet de textielafvalketen onder druk. Door fast fashion is hergebruik minder vaak mogelijk.
De samenstelling van textielproducten (ook die géén fast fashion items betreffen) staat hoogwaardige recycling in de weg. Uit de marktverkenning bleek ook dat verschillende mixstromen nog niet te recyclen zijn, terwijl er weinig monostromen (1 textielsoort) worden gebruikt.
Steeds grotere rol kringloopwinkels
In steeds meer gemeenten zamelen kringloopwinkels kleding in. Een deel van dat ingezamelde textiel is kwalitatief goed en wordt als tweedehands kleding verkocht. Kringloopwinkels vervullen een belangrijke rol in een meer circulaire textielketen door deze hoogwaardige stroom kleding een tweede leven te geven. Het is niet duidelijk of als gevolg hiervan de kwaliteit van het door de gemeente ingezamelde textiel achteruit gaat. Goede afstemming en contact met de kringloopwinkels hierover is van belang.
De textielmarkt is niet transparant
Omdat de textielmarkt een complexe en sterk internationale markt is, is het boven tafel halen van relevante informatie erg complex. Er is binnen de markt weinig inzicht wat er met het ingezamelde huishoudelijk textiel gebeurt en of dit circulair wordt toegepast. Er zijn in de keten veel partijen actief, maar onderling wordt er weinig informatie uitgewisseld. Er is geen sprake van prijstransparantie middels een index zoals dit bij oud papier en karton het geval is.
Verschillende gemeentelijke systemen
Gemeenten hebben keuzevrijheid betreffende de inzameling en afzet van textiel. Daarnaast verschilt per gemeente de rol van kringloopwinkels. Hierdoor bestaan verschillen tussen gemeenten in de inzamelsystemen die zij hebben ingericht. Het aanbod in kwaliteit en kwantiteit van textiel kan hierdoor wisselen. De waarde van het textiel en de mogelijkheid tot hoogwaardig hergebruik en recycling wisselt daarmee ook.
Veel textiel verdwijnt in het restafval
In Nederland verdween in 2022 circa 106,5 kton textiel met het restafval in de verbrandingsoven. Een groot deel van het textiel in het restafval is nog herbruikbaar. Rijkswaterstaat geeft aan dat 55% van het textiel (exclusief schoeisel) in het restafval nog herdraagbaar of bruikbaar voor recycling is. Het textiel moet dan wel gescheiden worden aangeboden. De kwantiteit en kwaliteit van het gescheiden ingezamelde huishoudelijk textiel zou kunnen toenemen als dit bruikbare deel anders ingezameld zou worden.