4.3 Contracten en contractmanagement

Kwaliteit en kwantiteit gaan bij textiel niet altijd hand in hand. De textielketen werd eerder vaak georganiseerd vanuit charitatieve instellingen die zoveel mogelijk herdraagbaar textiel wilden inzamelen.

De VANG doelstellingen hebben bijgedragen aan veranderingen op het gebied van het textiel scheiden en de huidige inzamelsystemen. Deze doelstellingen zien namelijk op de gescheiden inzameling van al het textiel, niet enkel herdraagbaar textiel. Om tot een circulaire textielketen te komen is een hogere kwaliteit textielinzameling (dus zoveel mogelijk schoon en droog textiel dat geschikt is voor verdere verwerking en zo min mogelijk nat/vies textiel en textielvreemde vervuiling) nodig. Gemeenten kunnen via contractmanagement sturen op een betere kwaliteit van ingezameld textiel.

Gemeenten kunnen in aanbestedingen inzetten op duurzame verwerking van het ingezamelde textiel of criteria of regels over export opnemen om hieraan bij te dragen.

In de bijlagen staan hulpmiddelen weergegeven voor het sturen binnen contracten door gemeenten.

Uiteindelijk is contractmanagement cruciaal bij beheersing van contracten. Voor contracten voor de inzameling, sortering en verwerken van textiel is dit niet anders. Contractmanagement bestaat uit:

• communiceren met contractpartner;
• controleren werkzaamheden contractpartner;
• organiseren eigen werkzaamheden die binnen het contract zijn afgesproken;
• anticiperen op ontwikkelingen/mogelijkheden binnen het contract;
• verdiepen in werkzaamheden partner en overwegingen: meerijden met chauffeur met textielinzameling, controle bij sorteerder, sorteeranalyse vervuiling textiel, communicatie en handhaving richting burger.

Gemeenten kunnen in contracten met inzamelaars en sorteerders actieplannen afspreken. De gemeente kan gekoppeld aan het contract intern afspraken maken om budget vrij te maken voor deze actieplannen in het geval sprake is van afkeur van vrachten of afwijking van target percentage. Dit budget wordt dan specifiek ingezet voor activiteiten om de kwaliteit van het ingezamelde textiel te verbeteren.

Zowel actieve voorlichting als handhaving zijn arbeidsintensief en vereisen budget van een gemeente. Het grootste knelpunt bij het verbeteren van de kwaliteit van het ingezamelde textiel is dat de gemeente alleen de kosten ziet voor preventie, maar niet de opbrengsten door minder afkeur of een duurder verwerkingscontract. Gemeenten kunnen onderzoeken hoeveel een minder grote hoeveelheid afkeur zou kunnen opleveren en dit vergelijken met de kosten voor preventie. Daarnaast vallen deze kosten voor afkeur vaak elders in het gemeentelijk apparaat. Tot slot worden de handhavingsactiviteiten voor preventie samengevoegd met allerlei andere handhavingstaken. Hierdoor wordt de prioriteit bij handhaving onduidelijk en wordt het negatieve effect van bezuinigingen niet zichtbaar. Als gemeente zou je kunnen/moeten meten waarop gehandhaafd wordt, zodat je beter in staat bent de opbrengsten van handhaving op dit vlak te kapitaliseren.

Als een gedeelte van een vracht wordt afgekeurd, resulteert dit in geen hergebruik en recycling van het gescheiden ingezameld textiel en hogere kosten voor de gemeente. Deze afgekeurde vracht is afkomstig van een inzamelroute. Het accepteren zonder actie van de afkeur zal ervoor zorgen dat de volgende vracht van dezelfde route vaker afgekeurd zal worden. Daarom zal op de inzamelroute van de (regelmatig) afgekeurde vracht onderzocht moeten worden wat de reden van afkeur is. Ligt het probleem bij de inzamelmiddelen, bij het transport of zijn deze zaken op orde en ligt de oplossing bij intensievere voorlichting of handhaving?

Het visueel beoordelen van het aandeel verontreinigingen is lastig. Met name bij de aanwezigheid van kunststoffen wordt het daadwerkelijk aandeel verontreinigingen overschat. Het is dan ook belangrijk om steekproefsgewijs afgekeurde vrachten te laten beoordelen door een onafhankelijk meetbureau.

Dit zijn weliswaar additionele kosten, maar levert belangrijke informatie op.

Idealiter wordt een contract zo vormgegeven dat de kosten voor de onafhankelijke inspectie komen te vervallen aan de partij die in ongelijk wordt gesteld. Hierdoor wordt voorkomen dat te makkelijk een gedeelte van een vracht wordt afgekeurd. Als de steekproeven vaak vaststellen dat ten onrechte is afgekeurd dan zou de frequentie van steekproeven omhoog moeten. Als het goed is zal de verwerker dan vanzelf realistischer gaan beoordelen op afkeur.