Regie op de Textielketen 2025

Bijlage 1

Deze richtlijn is een document met aanbevelingen voor gemeenten voor hun aanbesteding van de inzameling en/of sortering van huishoudelijk afgedankt textiel. Het beschrijft de minimale eisen, kwaliteitscriteria, financiële afspraken, duurzaamheidscriteria en sociale voorwaarden waarmee rekening kan worden gehouden voor dergelijke aanbesteding.

Het doel is om gemeenten en samenwerkingspartners een helder kader te bieden waarmee:

  • de kwaliteit en waarde van ingezameld textiel wordt geborgd,
  • transparantie en vergelijkbaarheid in de markt wordt bevorderd,
  • wettelijke verplichtingen en duurzaamheidsdoelen worden nageleefd,
  • sociale meerwaarde wordt gecreëerd binnen het verzorgingsgebied en
  • gemeenten hun eigen prioriteiten kunnen leggen, bijvoorbeeld met focus op circulaire doelen, sociale werkgelegenheid of een combinatie daarvan.

Deze richtlijn ondersteunt een gelijk speelveld voor alle aanbieders en bevordert een professionele, efficiënte en maatschappelijk verantwoorde textielketen.

Het jaarlijks uitvoeren van een onafhankelijke sorteeranalyse op een representatieve steekproef van gescheiden textiel uit het verzorgingsgebied. Indien relevant wordt deze steekproef uitgesplitst naar containertype en/of type inzamellocatie.Het doel is om de kwaliteit en marktwaarde van herdraagbaar textiel, inclusief de geschiktheid voor de Nederlandse markt, te bepalen en inzicht te krijgen in het effect van inzamelmiddelen op de kwaliteit.

Tegelijkertijd biedt dit transparantie over het aangeboden textiel, zodat nieuwe dienstverleners een gelijk speelveld ervaren. Hiervoor wordt een gestandaardiseerde handleiding voor sorteeranalyses opgesteld, zodat resultaten tussen partijen en over de jaren goed vergelijkbaar zijn.

Aangesloten zijn bij een erkende producentenorganisatie binnen de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) Textiel, zoals Stichting UPV Textiel, ERP of Collectief Circulair Textiel, voor alle tonnages die in het verzorgingsgebied worden ingenomen. Aansluiting bij een erkende producentenorganisatie waarborgt naleving van de Erkenningsregeling en de vereisten van het BKNkeurmerk en/of VHTcertificering, en biedt daarmee zekerheid over wettelijke verplichtingen en kwaliteitsstandaarden.

Een actueel overzicht van alle bestaande containerlocaties in het verzorgingsgebied en de inzamelmethode (ondergronds, handlos etc.) opnemen in het bestek. Dit biedt inschrijvende partijen volledig inzicht in de huidige inzamelstructuur, maakt realistische planning van logistieke routes, inzamelcapaciteit en kosten mogelijk en draagt bij aan een gelijk speelveld door gelijke informatie aan alle partijen te verstrekken.

Een rapportage van de ingezamelde textielhoeveelheden, aangevuld met beschikbare informatie over de kwaliteit (zoals aandeel herdraagbaar textiel, recyclebaar textiel en vervuiling) opnemen in het bestek. Het geeft potentiële aanbieders inzicht in het historische inzamelvolume, maakt een realistische planning en capaciteitsinschatting mogelijk, en bevordert transparantie en gelijkwaardige concurrentie.

Integrale inzameling van de afvalstroom huishoudelijk afgedankt textiel, zoals beschreven in CMP. Hiermee wordt een uniforme acceptatiecriteria gehanteerd voor alle inzamellocaties en wordt het behoud van de bestaande inzamelinfrastructuur gewaarborgd. Ook omvat de inzameling aanvullende textielstromen zoals schoenen, gordijnen en dekbedden conform de geldende wel/nietlijst van textiel.

Afspreken van een bandbreedte voor vervuiling in het ingezamelde textiel, bij voorkeur gebaseerd op een actuele sorteeranalyse, met een overeengekomen marge naar boven en naar beneden (of een streefwaarde naar beneden).

Deze bandbreedte voorkomt discussies over de verantwoordelijkheid voor afval en sluit aan bij de vergoedingensystematiek waarin de activiteit opschonen is opgenomen. In de aanbesteding kan dit worden aangevuld met een verrekenpost voor het opschonen en afvoeren van afval.

Het aantal meldingen van volle containers beperken door vooraf een maximum aantal meldingen af te spreken per jaar, per tonnage en per locatie.

Het afspreken van een maximum aantal meldingen bevordert efficiënte inzameling en planning, vermindert overlast voor inwoners en medewerkers, en zorgt voor heldere afspraken over operationele prestaties.

Rapportage van de ingezamelde textielhoeveelheden in kilo's op containerniveau binnen 20 werkdagen na afloop van de betreffende maand. Deze tijdige rapportage biedt inzicht in de inzamelprestaties per locatie, ondersteunt planning en sturing van de inzameling en zorgt voor transparantie en controleerbaarheid van de inzamelgegevens.

Rapportage over de bestemming van ingezameld, opgeschoond en gesorteerd textiel op landniveau, uitgesplitst naar producthergebruik, materiaalhergebruik en verbranding, conform de MR Verslaglegging Besluit UPV Textiel.

Deze rapportage geeft inzicht in het vervolgtraject en de duurzaamheidsprestaties van de ingezamelde textielstroom en biedt transparantie richting gemeente en andere betrokken partijen. Tegelijkertijd wordt rekening gehouden met vertrouwelijkheid van de dienstverlener ten aanzien van NAWgegevens van afnemers.

Maximaal kostendekkend werken (exclusief concurrentievergoeding), met een opgave van de eigen inzamelkosten, uitgesplitst per inzamelwijze (boven/ondergronds, hand/kraanloos) en een splitsing tussen inzamelkosten en containerkosten.

Tevens opgave van hoeveel van deze kosten door de dienstverlener wordt vergoed indien zelf ingezameld. Het maximale kostenniveau kan worden geplafonneerd zoals aangegeven in het bestek.

Deze eis zorgt voor volledige transparantie in de kostenopbouw en voorkomt onverwachte financiële lasten voor de gemeente. Het onderscheid per inzamelwijze en tussen inzamel- en containerkosten maakt vergelijking en verantwoording mogelijk. Het plafond biedt duidelijkheid voor alle partijen en waarborgt reële kostendekking voor de dienstverlener.

Opgave van de gevraagde bijdrage vanuit de gemeente aan de inzamelkosten, indien de inzameling wordt uitbesteed. Dit biedt duidelijkheid over de financiële rol van de gemeente en maakt het voor partijen inzichtelijk welke kosten door de gemeente worden gedragen bij uitbesteding van de inzameling.

Opgave van een financiële bijdrage voor de verduurzaming van de textielinzameling, bijvoorbeeld als opslag op de inzamelkosten. Deze eis stimuleert duurzame praktijken binnen de inzameling en maakt inzichtelijk welke middelen beschikbaar zijn voor investeringen in milieuvriendelijke en toekomstbestendige inzamelmethoden.

Opgave van een financiële bijdrage voor inwonercommunicatie, eventueel gezamenlijk gedragen door gemeente en inzamelaar, uit te drukken in een bedrag per ton of als vast budget.

Deze eis maakt inzichtelijk welke middelen beschikbaar zijn voor effectieve communicatie richting inwoners over de inzameling van textiel en stimuleert samenwerking tussen gemeente en inzamelaar bij het vergroten van de inzamelresultaten.

Het is belangrijk dat ook duidelijk wordt bij welke partij welke kosten vallen, zoals inzamelkosten, containerkosten, opschonen, communicatie en verduurzaming. Dit bevordert transparantie en voorkomt discussies tijdens de uitvoering en gunning.

  • Type inzamelvoertuig (brandstof, Euro 6, elektrisch).
  • Opgave van resultaten van de ambities van de UPV bij aangesloten sorteercentra, score op basis van bijdrage aan ambitie:
    • Hergebruik in NL (meer afzet van herdraagbaar textiel in Nederland door o.a. reparatie, reiniging of sorteren op NLkwaliteit)
    • Hergebruik
    • Recycling
    • Vezeltotvezel recycling

Deze criteria stimuleren duurzame inzameling en verwerking van textiel, bevorderen circulaire toepassingen en geven inzicht in de milieuprestaties van voertuigen en sorteercentra, zodat bij gunning ook duurzaamheid kan worden meegenomen.

Inzet van arbeidsparticipatie (mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt) en duurzame inzetbaarheid waarderen bij gunning:

  • Duidelijk aangeven op welke plek in het proces sociale arbeid wordt ingezet
  • Type arbeid specificeren
  • Sociale arbeid borgen in het textielinzamelgebied
  • FTE per contractjaar of FTE per aangeboden tonnage. Dit is bedoeld voor gemeenten die sociale aspecten belangrijk vinden. Bij de gunning kan dit worden meegenomen in het puntensysteem, waarbij transparantie over welke partij de betrokken doelgroep betaalt eveneens in acht moet worden genomen.
  • Mogelijk maken dat herdraagbare kleding gebruikt kan worden door lokale kledingbank of andere initiatieven (bijvoorbeeld noodhulp of startups). Dit ondersteunt lokale initiatieven en bevordert hergebruik van textiel.