Over dit handboek
In het beleidsprogramma Circulair Textiel 2025-2030 stelt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een ambitieus doel voor 2050: een veilige, transparante en verantwoorde circulaire textielketen voor mens, dier en milieu. In deze toekomstvisie wordt al het textiel geproduceerd uit fossielvrije, duurzame biogebaseerde en/of gerecyclede materialen. Om deze doelstelling te behalen, zijn er voor de komende jaren tussentijdse mijlpalen geformuleerd. Deze richten zich op het verminderen en vervangen van grondstoffen, het verlengen van de levensduur van textiel en het realiseren van hoogwaardige verwerking van afgedankt textiel.
Gemeenten spelen een cruciale rol in het verwezenlijken van deze doelen. Zij zijn bij wet verantwoordelijk voor de gescheiden inzameling van textielafval, maar kunnen ook actief bijdragen aan het voorkomen van textielafval en het stimuleren van hergebruik. Door hun regierol in lokale ketens kunnen gemeenten beleidsmaatregelen en samenwerkingen ontwikkelen die de levensduur van textielproducten verlengen en verspilling tegengaan.
Toch is gescheiden inzameling alleen niet voldoende. In de praktijk blijkt dat een aanzienlijk deel van het ingezamelde textiel vervuild is, waardoor hergebruik of recycling bemoeilijkt wordt. Bovendien zijn niet alle textielsoorten geschikt voor recycling. Deze uitdagingen onderstrepen het belang van kwalitatief goede afvalscheiding. Daarom sluit de textieldoelstelling aan bij het bredere programma VANG Huishoudelijk Afval, dat streeft naar minimaal 60% recycling van huishoudelijk afval in 2030, conform Europese richtlijnen. Om dat te bereiken, moet de kwaliteit van de gescheiden inzameling verbeteren en moet het restafval verder worden teruggedrongen.
Voor textiel betekent dit concreet dat herdraagbare kleding zoveel mogelijk op de tweedehands markt terecht moet komen. Textiel dat niet meer herdraagbaar is, maar wél recyclebaar, moet zo hoogwaardig mogelijk worden gerecycled. De manier van inzameling speelt hierin een sleutelrol. Hoe zuiverder de ingezamelde textielstroom, hoe groter de kans op succesvol hergebruik of recycling. Het is daarom essentieel dat restafval niet in de textielbak belandt en andersom, dat textiel in de restafvalbak belandt.
Om gemeenten te ondersteunen in deze opgave, biedt dit handboek informatie over de textielketen en praktische handvatten om lokaal beleid te versterken. Hoe kunnen gemeenten inzetten op preventie van textielafval? Welke vormen van inzameling zijn er en hoe kunnen die het beste worden toegepast? Wie zijn de relevante ketenpartners, en hoe kun je via contracten sturen op circulariteit?
Door hierop in te zetten, kunnen gemeenten hun regierol versterken en bijdragen aan een circulaire textielketen in Nederland.