‘Bewoners bewuster van hoeveel eten ze weggooien’

Sinds 2013 heeft Deventer diftar. Gemiddeld leveren inwoners in Deventer 86 kg restafval in. Hiervan is zo’n 25 kg groente-, fruit- en tuinafval (gft). Laagbouwbewoners hebben een mini-container voor restafval,gft en PMD (plastic, metalen verpakkingen en drankenkartons). De hoogbouw en de binnenstad hebben ondergrondse containers voor het restafval. PMD wordt er ingezameld met zakken.

In de hele gemeente Deventer wordt 1 keer per 2 weken het PMD (in de hoogbouw en binnenstad), glas en oud-papier aan de deur opgehaald. Holleman: ‘Dit houdt in dat bewoners in de binnenstad en in de hoogbouw hun grondstoffen (PMD, papier en glas) op verzamelplekken aanbieden op straat. In de hoogbouw en binnenstad zijn op deze manier alle afvalfracties vertegenwoordigd. Alleen gf niet. Daarom besloten we om een groente-, en fruit (gf)-pilot te doen op 3 plekken in de stad voor zowel de laagbouw als de hoogbouw en de binnenstad.’

Pilot Zo GeFikst!

Om deelnemers te werven, ging een speciaal team langs de deuren in de geselecteerde wijken. Gemiddeld over de 3 wijken doet 50% van de huishoudens mee. De pilot begon in maart 2017 en bestaat uit 2 delen. Holleman: ‘Omdat laagbouwbewoners al een gft-container hebben, is de pilot voor hen anders ingericht. We zetten hier vooral in op communicatie, overdracht en uitwisseling van kennis en ervaringen. Van de laagbouwbewoners vragen we deur aan deur hun medewerking bij het vinden van antwoorden op de vraag of en hoe we nog meer keukenafval uit het restafval kunnen houden. Uit onze resultaten blijkt namelijk dat er nog best veel gf in het restafval belandt, vooral bij de laagbouw. Naast een enquête ontvangen de laagbouw huishoudens in Steinvoorde bij deelname een aanrechtbakje om het keukenafval in de keuken te scheiden. Verder zetten we bij deze doelgroep in op communicatie. Denk aan flyers met een uitleg wat wel en niet in de gft-container hoort. Ook verspreiden we informatie via een e-mail nieuwsbrief en de Facebookpagina.’

Ophalen aan de deur

Voor de hoogbouw en binnenstad is een andere aanpak nodig. Omdat hoogbouwbewoners en mensen in de binnenstad geen gf-voorzieningen hebben, haalt de gemeente tijdens de pilot het gf-afval aan de deur op. Daarvoor krijgen ze

een keukenafvalbakje van Mepal voor op het aanrecht (2,5 liter), een handige inzamelemmer om het keukenafval in aan te bieden (25 liter) en 3 rollen composteerbare zakken voor in de inzamelemmer. Daarnaast krijgen ze een soort factsheet waar precies op staat wat wel en niet in de gf-bak mag, die ze in de keuken kunnen leggen.  ‘Net als bij het oud-papier, PMD en glas, zetten binnenstadbewoners hun emmer bij hun voordeur. Hoogbouwbewoners zetten hun emmer op de verzamelplekken.’ Maar daar houdt de service niet op. ‘Bewoners die minder mobiel zijn kunnen zich aanmelden op de gemeentesite. Bij deze groep hoogbouwbewoners halen we het gf-afval wekelijks aan de deur op.’ Holleman en haar collega’s kozen specifiek voor deze ophaalmethode. ‘Op deze manier hou je zicht op wat er in de emmertjes zit en is er bijna geen vervuiling. Grote verzamelcontainers zonder slot verleiden bewoners juist om hun restafval erin te gooien. En hoe meer service je biedt, hoe sneller mensen mee gaan doen.’

Voorlopige resultaten

De evaluatie is vrijwel gereed en de resultaten zijn zeer goed te noemen. ‘Op het moment zien we dat we per week 3,2 kg gf ophalen in de hoogbouw en 3,8 kg in de binnenstad per aansluiting. In vergelijking met de nulmeting die we voor de start van de pilot hebben gedaan, leveren deelnemers nu 20% minder restafval in. Op het eerste gezicht werkt de methode dus. Het belangrijkste is dat bewoners positief zijn. Alle deelnemers zijn inmiddels gevraagd naar de ervaringen met de proef. De deelnemers in de hoogbouw en binnenstad geven de proef het rapportcijfer 9.  Ook geeft deze groep aan een aanzienlijke reductie van het restafval te ervaren. We krijgen regelmatig vragen uit andere wijken of ze mee mogen doen. Ook een mooi resultaat: ik woon zelf in het proefgebied en hoor bewoners regelmatig zeggen dat ze zich verbazen over hoeveel eten ze weggooien. Die bewustwording is een mooi neveneffect van deze pilot.’

Hoe verder?

‘Door de enthousiaste reacties van de deelnemers en de goede resultaten, laten we de pilot voorlopig nog doorlopen. Het ervaringsonderzoek en de evaluatie geven ons belangrijke informatie die we nodig hebben voor het eventueel opschalen van de proef. De informatievoorziening, inzameling en verwerking hebben we goed op orde, en we kunnen verder uitrollen. De uitdaging waar we voor staan is het vinden van een goede afzetmarkt voor het gf dat we inzamelen. Dit opwaarderen van het gf-afval moet zorgen voor een opbrengst waarmee we de kosten kunnen afdekken.’