‘De nee-roepers zijn later de grootse cheerleaders’

De uitrol van diftar, een systeem waarbij bewoners betalen voor hoe vaak ze restafval aanbieden, was in 2016 in Veenendaal en in 2017 in Renkum succesvol. Vanaf januari 2018 treedt Ede in de voetsporen van haar buurgemeenten. Ondanks dat de bewoners van Ede nu nog niet naar verbruik betalen, ziet ACV het restafval al dalen. ‘Sinds maart zijn we langzaam begonnen met de introductie van diftar. Zo hebben we de ophaalratio van de PMD-zakken opgeschroefd van 1 keer in de 2 weken naar 1 keer per week. Door deze maatregel zien we al dat bewoners minder restafval inleveren en dat de PMD-opbrengst stijgt.’

‘Dit was geen grote verrassing, omdat de reactie in Veenendaal vergelijkbaar was. De verbruiker betaalt uiteindelijk. Dus hoe meer je je afval scheidt, hoe meer kosten je bespaart.’ Tegelijkertijd ziet het afvalbedrijf dat de hoeveelheid PMD stijgt. ‘Inwoners zoeken manieren om zo min mogelijk restafval over te houden. Wanneer je plastic verpakkingen, blik en drankpakken apart houdt, scheelt dat een hoop.’

30 of 60 literzakken

Vóór de invoering van diftar in Ede moest ACV een aantal zaken regelen bij de hoogbouw. ‘In Veenendaal en Renkum klaagden veel bewoners dat ze de afvalzakken van 60 l niet vol kregen of te lang moesten bewaren. Daarom hebben we de inwerpopening zo aangepast dat er een 30 literzak en een 60 literzak in past. Als bewoners 1 keer hun pasje voor de scanner houden, krijgen ze een 30 literopening en bij 2 keer de 60 literopening. Dit passen we ook toe in Ede. Eerst is het wennen voor bewoners omdat ze vaak 60 literzakken gebruiken. Maar uiteindelijk vinden bewoners het handig. Uit de resultaten van Veenendaal en Renkum blijkt meer dan 50% van de stortingen 30 literzakken. Dit komt omdat bewoners dan sneller van hun restafval af kunnen. Een vergelijkbaar resultaat verwachten we ook in Ede.’

Extra gft-containers

Nu de hoogbouwbewoners in Ede straks betalen per afvalzak en de hoogbouwbewoners in Renkum en Veenendaal nu al per afvalzak betalen, stijgt de vraag naar een manier om gft-afval in te leveren. ‘Ze vinden het oneerlijk dat ze nergens hun gft kwijt kunnen. Daarom plaatsen we nu bij flats tot 5 woonlagen een bovengrondse vrij-toegankelijke gft-container. Omdat deze proef nog bezig is, kunnen we nog niet zeggen of het veel gaat opleveren. De hogere flats krijgen 15% korting per aanbieding van het restafval. Het is een politiek besluit geweest om hier geen gft-containers neer te zetten. Want: hoe meer inwoners, hoe moeilijker toezicht op vervuiling. Daarnaast zijn de gft-zuilen 240 l dus bij hoge hoogbouw moet je dan veel containers plaatsen.’

Ook het PMD-afval wil ACV in Ede handiger ophalen. ‘We halen nu bij de hoogbouw het PMD vooral in zakken op. Dat is niet ideaal. Er staan, liggen of hangen soms wel 100 zakken buiten. Grote kans dat deze zakken scheuren en dat het afval wegwaait. Vandaar dat we nu een pilot zijn gestart om een perscontainer van 240 liter voor PMD in de hal van 2 grote flats te zetten. Zo hoeven bewoners niet zo ver te lopen en kunnen ze direct hun PMD kwijt. De perscontainer comprimeert het PMD waardoor er meer PMD in past.’ Het resultaat was na 2 weken direct zichtbaar. ‘In plaats van 100 zakken, stonden er nog maar 10 zakken voor de flat. En hoewel we nog maar kort werken met deze persen, worden ze steeds beter gebruikt door de flatbewoners. In de ene flat wat beter als in de andere flat. Momenteel zitten we op 30 kg 2x per week en in de andere flat op 15 kg 2x per week.’

Informatiekar

Om het nieuwe afvalbeleid kenbaar te maken, zet de ACV meerdere middelen in. ‘Bij de introductie van elke nieuwe afvalbak hangen we posters op. In de hoogbouw hangen we de informatie bijvoorbeeld in de hal of in de lift en gaan Schone Buurt Coaches langs de deuren. Zij verstrekken informatie aan de inwoners en dragen zo bij aan schone buurten in de eerste weken na de invoering. Verder sturen we regelmatig brieven en komen we aan de deur met flyers. Maar we boeken ook succes met onze infokar in Ede. Tot aan de kerst staat hij elke zaterdag op het marktplein met afvaloplossingen, PMD-zakken, biozakken en allerlei andere inzamelmiddelen voor in huis. Ook kunnen inwoners daar al hun vragen stellen. Elke zaterdag is het druk. Dat verbaasde me in het begin wel. Uit vorige projecten blijkt dat inwoners zich pas gaan verdiepen in het onderwerp bij de echte introductie van het nieuwe beleid. Dan is er nog voorlichting nodig.’ Vaak stuiten De Bruijn en zijn collega’s in het begin van een uitrol op weerstand. ‘Afval scheiden is niet het favoriete onderwerp van inwoners. Na elke officiële brief zijn er altijd wel een groep nee-roepers. Maar zodra iets is ingevoerd en het blijkt dat de maatregel goed werkt, zijn deze personen vaak het meest enthousiast.’