‘Door variaties uit te proberen, vind je de beste oplossing’

De aanleiding voor de gemeente Alkmaar om te starten met projecten gericht op de hoogbouw, waren de hoge restafvalcijfers. Bruijn: ‘In 2016 bedroeg de hoeveelheid restafval in de hoogbouw per persoon 300 kg. Hiervan was 100 kg gft, voornamelijk etensresten. Als we daar een gedeelte van kunnen inzamelen, zou dat een enorme score zijn. Daarom richten we onze pijlen op de gft-inzameling.’

Variaties

Binnen het project omgekeerd inzamelen, zetten we in twee jaar alle hoogbouw een plastic, metalen verpakkingen en drinkkartons (PMD)- en papiercontainer neer. Daarnaast selecteerden we 26 flats waar we een bovengrondse gft-container in een stalen groene cocon neerzetten. Om te zien wat bewoners fijn vinden, heeft de ene helft een andere inwerpklep dan de andere. Bij één inwerpklep moeten gebruikers de klep naar beneden duwen. De andere klep moeten ze optillen. In beide inwerpvakken past geen restafval. Hierdoor verkleinen we de kans op vervuiling. Verder zijn er variaties op het gebied van beveiliging: wel en geen slot. Op het gebied van voorzieningen: wel en geen gratis gft-emmertje met composteerbare zakjes. En op het gebied van informatieverstrekking: wel en niet een informatieavond en flyers met plaatjes en een variant met juist veel tekst.’

Goed schoonmaken

‘De logistiek rondom gft-afval is anders dan bij andere afvalstromen, zoals PMD of restafval. Etensresten gaan bijvoorbeeld snel stinken, dat gebeurt minder snel bij drinkverpakkingen of plastic. Daarom halen we bij de deelnemende flats het gft wekelijks op in plaats van tweewekelijks. Ook spuiten we de container regelmatig schoon om te zorgen dat bewoners de gft-bak niet associëren met iets vies.’

Eerste waarnemingen

Hoewel de proef nog maar een paar maanden loopt, ziet Bruijn al een paar duidelijke conclusies. ‘Er was weinig animo voor een informatieavond. En de inwerpklep die bewoners moeten optillen, is zwaar. Grote kans dus dat we bij de eventuele implementatie voor de andere inwerpklep kiezen. Ook krijgen we goede feedback op de gft-emmertjes met de naam Snapp van de IKEA. Hier kan 5 liter gft-afval in. Als we alle hoogbouw willen voorzien van een product, moet het betaalbaar blijven. Vandaar dat we kozen voor een IKEA-emmertje van €7. Tijdens het uitdelen van het inzamelmiddel merkten we dat bewoners er echt op zaten te wachten. Van de mensen die thuis waren heeft 99% de emmer geaccepteerd. Als ze ons hadden gemist, kwamen ze soms zelf naar de receptie in het gemeentehuis om hun bakje op te halen.’

Tegenstribbelen is normaal

‘Uiteindelijk is het een kwestie van wennen. Het is logisch dat wanneer bewoners opeens iets anders moeten doen met hun afval ze tegenstribbelen. Zo hadden we bij de laagbouw in een wijk bij iedereen een papiercontainer neergezet. Ook bij bewoners die hem niet wilden. Na drie maanden konden ze hem teruggeven. Van de 2500 bakken zijn er maar 15 teruggekomen. Bewoners die de afvalbak eerst weigerden, belden nu ongerust op met de vraag of ze hem alsjeblieft mochten houden.’

Hoe verder?

‘De opstartfase is nu klaar. Door de verschillende varianten kunnen we tijdens de evaluatie in maart 2018 nagaan welke methode het beste werkt. Ook gaan we vanaf december het gewicht van het gft, PMD en restafval per container in het proefgebied nauwkeurig bijhouden. De eerste metingen tonen bij de gft-containers een vulgraad van 50%. Dat is al best een prestatie. Toch is gft inzamelen in de hoogbouw nog iets nieuws. Niemand heeft een idee dat 100% werkt.’