Gemeenten hard nodig voor een circulaire textielketen
Elk jaar worden er duizenden kilo’s textiel afgedankt. Met een flinke stroom afval tot gevolg. Bij het goed verwerken van die stroom valt nog een flinke stap te maken. Gemeenten spelen daarbij een belangrijke rol. Ze hebben niet alleen invloed op hoe textiel ingezameld wordt. Ze kunnen ook de inwoners van hun gemeente stimuleren om minder kleding te kopen, of tweedehands. Of om hun kleding te laten repareren. Maar hoe pak je zoiets aan? En wat doen de Rijksoverheid, producenten en gemeenten op het gebied van textiel? Deze vragen en meer kwamen aan bod tijdens het VANG-textielcongres, georganiseerd door Rijkswaterstaat en de NVRD.
Ongeveer de helft van al het afgedankte textiel belandt bij het restafval. Meer en beter gescheiden ingezamelde textiel is dus belangrijk. Daarbij ligt de focus op minder textiel in het restafval én minder restafval in het textiel. Sinds 1 juli 2023 geldt de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) voor textiel. Een tipje van de sluier werd alvast opgelicht door de Stichting UPV Textiel: we hebben gemeenten hard nodig om afgedankt textiel in te zamelen om de UPV-doelstellingen te halen.
De laatste beleidsontwikkelingen op het gebied van textiel
Op Europees en nationaal niveau gebeurt heel veel om een circulaire textielketen te bereiken, zo lichtte Marije Slump van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat toe. Zij nam de deelnemers mee in de laatste ontwikkelingen. Dit jaar wordt het nieuwe beleidsprogramma circulair textiel 2025-2030 uitgebracht. Hierin ligt de focus niet alleen op inzameling, hergebruik en recycling, maar óók op het verminderen van consumptie en productie en levensduurverlenging. Ook op Europees niveau wordt gewerkt aan circulair textiel. De herziening van de Kaderrichtlijn afvalstoffen moet ervoor zorgen dat er een Europese UPV voor textiel komt. Daarnaast is een belangrijke regeling de Verordening voor ecologisch ontwerp voor duurzame producten (ESPR). Deze regeling moet ervoor zorgen dat textielproducten als kleding en huishoudtextiel beter worden ontworpen, zodat ze onder andere langer meegaan en recyclebaar zijn. Bekijk voor meer informatie over wat de Rijksoverheid doet aan circulair textiel op Textiel - Afval Circulair.
UPV-doelstellingen alleen haalbaar bij goede samenwerking
Een onderwerp dat niet mocht ontbreken op het textielcongres is de UPV Textiel. Marijn van der Maesen van de Stichting UPV Textiel en Marten Boels, werkzaam bij de Metropoolregio Amsterdam én lid van de Expertgroep Textiel van de NVRD, praatten de deelnemers bij. De UPV-doelstellingen zijn ambitieus en Marijn en Marten benadrukten dat samenwerking met ketenpartners, zoals de NVRD, Vereniging Nederlands Gemeenten (VNG), Branchevereniging Kringlopen Nederland (BKN), en de Vereniging Herwinning Textiel (VHT) enorm belangrijk is om deze doelstellingen te behalen. De Stichting UPV Textiel gaat samen met deze ketenpartners, de uitdaging aan: het verwezenlijken van een circulaire textielsector tegen 2050. Als bouwsteen voor deze samenwerking fungeert de UPV Textiel, die de krachten bundelt met deze diverse ketenpartners. Gezamenlijk wordt er hard gewerkt aan de constructie van het 'huis' waarin waarbij uitvoering wordt gegeven aan de UPV Textiel. De belangrijke rol van gemeenten wordt ook benadrukt: “zonder de inzameling van gemeenten gaan we de doelstellingen niet redden”. Het komende jaar wordt gewerkt aan een onderzoek naar consumentengedrag, wat moet leiden tot een nationale campagne over kleding kopen, onderhouden en afdanken. Daarnaast maakt de Stichting UPV Textiel afspraken met de ketenpartners die dit najaar worden vastgelegd in een ketenovereenkomst. Meer weten of contact opnemen? Bekijk de website Stichting UPV Textiel – Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) Textiel.
Textiel Race lanceert nieuwe tool in 2024
De Race Against Waste van Timmy de Vos, waarbij Timmy scholieren en hun ouders motiveert en informeert over circulair textiel, was voor de meeste deelnemers geen nieuw concept. De Textiel Race wedstrijd tussen scholen is een groot succes: meer dan 75 gemeenten doen mee of hebben eraan meegedaan. Ook in Frankrijk, Spanje en Duitsland zijn ze actief. Maar wat vertelt Timmy en zijn team eigenlijk als ze langsgaan op scholen? Het publiek kreeg een kijkje in de keuken. Per Race zijn 300+ leerlingen en hun families betrokken. En dat zorgt niet alleen voor schoon, ingezameld textiel, maar ook voor gedragsverandering. Binnenkort lanceert de Textiel Race een nieuwe web tool, waardoor iedereen in één oogopslag kan zien waar in de gemeente ze terecht kunnen voor hergebruik, reparatie of recycling. Houd hiervoor de website van de Textiel Race in de gaten.
Tips voor het circulair inkopen van bedrijfskleding
Dat de gemeente meer kan doen aan een circulaire textielketen dan alleen inzamelen, liet Daniëlle Schouten van gemeente Zaanstad goed zien. Zij nam het publiek mee in de aanbesteding die de gemeente heeft gedaan voor hun bedrijfskleding. “Praat met elkaar, maar niet teveel, je moet juist aan de slag!”, was haar advies. Inventariseer welke kleding er nog ligt, om hoeveel medewerkers het écht gaat en welke kledingstukken eigenlijk nauwelijks gebruik worden. Speciale aandacht ging naar de gunningscriteria: ‘prijs per kledingpakket’ kreeg evenveel punten als ‘circulariteit aan de hand van de R-ladder’, een unicum. De gemeente deelt graag hun ervaring met andere gemeenten. Neem daarvoor contact op met inkoop.contracten@zaanstad.nl of danielle@waardeerjekleren.nl. Rijkswaterstaat faciliteert Buyer Groups voor gemeenten die gezamenlijk circulair textiel willen inkopen. Meer weten? Bekijk de website: Textiel | Wat-we-doen | Circulair Inkopen.
Ervaringen uit de VANG Academie voor Textiel 2023
Het textielcongres sloot af met een panelgesprek: drie deelnemers aan de VANG Textiel Academie 2023 pakten het podium. Zo vertelde Ine Wilms van gemeente Breda dat zij door de Academie zich beseft dat de gemeente méér dan alleen inzameling van textiel kan faciliteren. Ook heeft de gemeente invloed op het aanbod van tweedehands winkels in het centrum. Johan Bens van de gemeente Land van Cuijk vertelde dat de Academie heeft geholpen een aanpak te maken voor hun nieuwe aanbesteding textielinzameling. En Marco Kortland, gemeente Krimpenerwaard, wist de zaal te vermaken met zijn verhaal over de opvallende paarse container. Ongeacht of bewoners hem nu prachtig of “echt lelijk” vinden, één ding is zeker: ze weten hem in ieder geval beter te vinden!
Ook in 2024 organiseren we weer een Textiel Academie. Wil jij ook aan de slag met de kwaliteit van textiel in jouw gemeente? Schrijf je dan in!
