Luierketen

Tegenwoordig zijn kinderen steeds later zindelijk. Er is veel milieuwinst te behalen en er zijn kosten te besparen door kinderen vroeg zindelijk te maken. Hiervoor zijn allerlei middelen en instrumenten beschikbaar. Vanuit de praktijk zien we dat meer aandacht geven aan vroege zindelijkheid kan leiden tot een vermindering van het gebruik van babyluiers met 20%. Dat levert minder afval op en minder CO₂-uitstoot. Daarnaast bestaat er in de ouderenzorg slim incontinentiemateriaal. Dit materiaal geeft aan een verzorgende door wanneer iemand verschoond moet worden of niet. Hiermee kan 10% afval worden voorkomen.

• Tijdige zindelijkheid voor minder luierafval: Kinderen worden nu veel later zindelijk dan vroeger. Door eerder te beginnen met zindelijkheidstraining, help je kinderen eerder uit de luiers en bespaar je veel luierafval (en geld!). Als gemeente kun je zo'n training aanbieden aan ouders. Goed voor de afvalpreventie én armoedebestrijding.
• Milieu Centraal: Op de website van Milieu Centraal vind je informatie over luiergebruik en de link met zindelijkheid.
• Menukaart afvalpreventie: Veel gemeenten willen aan de slag met afvalpreventie, maar vragen zich af: hoe pak ik dit aan? In de Menukaart is een hoofdstuk gewijd aan het voorkomen van luierafval, door o.a. zindelijkheidstraining. Er worden ook een aantal aanbieders van zindelijkheidstraining genoemd.
• Slim incontinentiemateriaal: Er bestaan incontinentieverbanden met vochtindicatoren die via een transponder het vochtgehalte doorgeven aan verpleegkundigen. Op die wijze worden onnodige verschoningen vermeden. Ook kan op deze manier de juiste behoefte aan incontinentieverbanden worden vastgesteld.

Het gebruik van wasbare luiers zorgt dat er veel minder luierafval ontstaat. Veel gemeenten ondersteunen het gebruik van wasbare luiers door ouders of bij kinderdagverblijven in plaats van wegwerpluiers. Daarnaast is het mogelijk

• LCA wasbare luiers: De milieu-impact van wasbare luiers is vergeleken met de recycling en verbranding van eenmalige wegwerpluiers. Bij milieubewuste huishoudens met zuinige apparatuur en efficiënt wasgedrag kunnen wasbare luiers tot vier maal beter zijn voor het milieu dan eenmalige luiers.
• Pilot wasbare luiers in kinderdagverblijven: In 2023 zijn verschillende pilots uitgevoerd met wasbare luiers bij kinderdagverblijven. Dit gebeurde binnen het luierketenproject van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en in samenwerking met drie verschillende gemeenten (Apeldoorn, Utrecht en Renkum). De evaluatie van de pilot is uitgevoerd door de Natuur en Milieufederaties.
• Subsidieregeling: meerdere gemeenten hebben een subsidieregeling voor ouders om korting/vergoeding te krijgen bij de aankoop van wasbare luiers. Bijvoorbeeld Aalten, Deurne en Lansingerland.
• Poster en flyer wasbare luiers: Download nu de poster en flyer over wasbare luiers! Speciaal voor zorgprofessionals in de kinderzorg zijn een poster en een flyer ontwikkeld om het gebruik van wasbare luiers te stimuleren.
• Milieu Centraal: Op de website van Milieu Centraal vind je informatie over luiergebruik en het gebruik van wasbare luiers. Bekijk ook de video.
• Pilot wasbaar incontinentiemateriaal in Apeldoorn: Via Priovention loopt een pilot met wasbaar incontinentiemateriaal bij ’s Heeren Loo.
• Evaluatie Diaper challenge: Dit rapport gaat in op de resultaten van de proef met wasbare luiers met ouders in Hengelo.
• Er is ook een branchevereniging voor wasbare Luiers.
• ‘Wat houdt ons tegen?’ – Uit de luiers: deze aflevering van het HUMAN-programma gaat over wat ons tegenhoudt te wisselen van wegwerp naar wasbare luiers en incontinentiemateriaal.

De recycling van wegwerpluiers is op geringe schaal mogelijk in Nederland. Voor deze afvalstroom bestaat in Nederland op dit moment één recyclingmogelijkheid bij de ARN in Weurt.

• Internetconsultatie concept-UPV luiers en incontinentieproducten. Het Ministerie van IenW heeft de concept-UPV gepubliceerd. In het besluit zijn recycledoelstellingen opgenomen voor de plastics en voor alle recyclebare grondstoffen in de luiers en incontinentieproducten. Reacties zijn mogelijk tot en met 5 februari 2025.
• Onderzoek naar invoering van uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor luiers en incontinentiemateriaal: Het ministerie van IenW heeft TAUW bv en Rebel gevraagd om een voorstel te doen voor de uitwerking van een UPV voor luier- en incontinentiemateriaal. Dit rapport geeft een overzicht van de aanbevelingen voor de UPV.
• Verkenning van knelpunten en oplossingen voor het sluiten van de keten voor luiers en incontinentiemateriaal: Deze verkenning concludeert dat een combinatie van factoren ertoe leidt dat geen grootschalige recycling van luiers en incontinentiemateriaal plaatsvindt. Het rapport belicht de verschillende instrumenten die ingezet kunnen worden om de luierketen te sluiten.
• Van Luier Naar Grondstof: Op deze website kan je meer lezen over verwerking van luiers bij ARN met het proces van Elsinga.
• mLCA recycling van luiers en incontinentiemateriaal: in 2021 heeft SGS Search via een mLCA de milieuwinst van recycling van luiers en incontinentiemateriaal ten opzichte van de verbranding daarvan vastgesteld.

Productdesign speelt een belangrijke rol in de duurzaamheid van een bepaald product. Ecodesign voor babyluiers en incontinentiemateriaal is nu op vrijwillige basis afgesproken in Europa. De EU, producenten en ontwerpers doen uiteraard onderzoek naar verdere verbeteringen. Ook met het oog op mogelijke recycling.

• EU Ecolabel voor luiers en incontinentiemateriaal: Op deze pagina lees je meer over het vrijwillige EU Ecolabel voor babyluiers en incontinentieverbanden.
• Rapport JRC over Ecodesign: In dit voorlopige rapport lees je over verschillende producten en materialen die in aanmerking zouden kunnen komen voor regels volgens de Ecodesign richtlijn. Babyluiers en incontinentieverbanden (ook wel ‘absorbent hygiene products’ genoemd) scoren in dit rapport niet hoog op milieu-impact.
• De wereld van Dutch Design: In deze aflevering legt Tjeerd Veenhoven uit hoe economische waarde kan worden toegekend aan gewassen die goed zijn voor de biodiversiteit en ons ecosysteem. Veenmos kan gebruikt worden als vervanger van super absorberende polymeren (SAP) in babyluiers en incontinentieverbanden.