2.3 Inzameling: communicatie

Een goede communicatie is een belangrijke randvoorwaarde voor het verhogen van de kwaliteit van GFT. Het is hierbij van belang éénduidige communicatiemiddelen in te zetten, zodat het duidelijk is voor inwoners waar ze hun GFT kunnen laten inzamelen en wat er wel en niet in de GFT-bak mag. Door uniforme logo's en communicatiemiddelen te gebruiken, wordt het voor inwoners herkenbaar wat er verwacht wordt.

Enkele hulpmiddelen hierbij zijn:

• Een handig hulpmiddel voor uw inwoners is de online afvalscheidingswijzer.
• Gebruik de landelijke pictogrammen van Rijkswaterstaat voor GFT. De herkenbaarheid stijgt wanneer gemeente en inzamelaar dezelfde pictogrammen en kleuren hanteren.
• Gebruik de landelijke wel-niet lijst voor GFT, die weergeeft wat er in de GFT-bak gedeponeerd mag worden. In de volgende paragraaf wordt hier meer informatie over verstrekt en voorbeelden van communicatiemiddelen gegeven.
• Hanteer duidelijke aanbiedregels en leg, in het geval gebruik wordt gemaakt van een inzamelaar, in de overeenkomst met de inzamelaar vast dat deze de aanbiedregels ook moet hanteren.

Belangrijk is dat de aanbiedregels duidelijk en begrijpelijk zijn voor de inwoners en dat de aanbiedregels consequent worden gebruikt. De aanbiedregels krijgen nadruk als zij duidelijk in de Afvalstoffenverordening of het afvalstoffenbesluit worden genoemd. Dit geeft de handhaving een handvat voor het informeren of het eventueel beboeten van inwoners. Belangrijk is dat de regels ook worden getoond op de gemeentelijke website, op de website en/of voertuigen van partijen met wie de gemeente samenwerkt, op de Mijnafvalwijzer en op de gebruikte inzamelmiddelen.

Termen als biobased plastics en bio-afbreekbare plastics zetten mensen op het verkeerde spoor. Benadruk dat geen enkele soort plastic in de GFT-container mag, zie ook de wel-niet lijst.
In de communicatie kan worden meegenomen dat enkel ‘speciale composteerbare GFT-inzamelzakken’, wel als hulpmiddel gebruikt mogen worden.

Toelichting Biobased en Biodegradable plastics

Biobased en biodegradable plastics mogen niet in de GFT-container. Biobased is chemisch gelijk aan 'regulier' kunststof, alleen de materiaalbron is hernieuwbaar (in tegenstelling tot aardolie). Het breekt dus niet af. Biodegradable plastics breken wel af, alleen niet in het tijdsbestek van het reguliere composteerproces. Daarmee komen de biodegradable plastics alsnog als plastic stukjes in het compost terecht. Zoals hierboven vermeld, breken alleen speciale composteerbare GFT-zakken wel af.

Een ander hulpmiddel is niet het 'zenden van informatie' maar het 'ophalen van informatie': wat is het kennisniveau van inwoners in de gemeente? Weten ze de aanbiedregels te vinden? Weten ze wat er in de GFT-bak mag? Door feedback op te halen (bijvoorbeeld door middel van een korte enquête) bij inwoners kunt u communicatiemiddelen efficiënt en gericht inzetten.

Voor meer voorbeelden kunt u kijken in de Inspiratiegids Communicatie Afval, deze uitgebreide folder van Vereniging Afvalbedrijven, video's van het programma VANG-HHA, indegftbak.nl, of voorbeelden en strategieën van verschillende gemeenten en inzamelaars.

Wat mag wel en wat mag niet in de GFT-bak? Er is vanaf juni 2020 een uniforme lijst met alle informatie over GFT, gebundeld in het  Gebruikershandboek Communicatiematerialen wel/niet lijst voor GFT.

De website van de wel/niet lijst GFT bevat communicatiemiddelen die te downloaden en direct inzetbaar zijn, zoals:

• de wel/niet lijst
• figuren
• stickers
• video's
• Q&A

Dit materiaal is direct in te zetten op websites, bij acties- en themadagen en bij/op inzamelvoorzieningen. De website indegftbak.nl biedt ook informatie voor inwoners.

Ga na of de meest recente wel/niet lijst gebruikt wordt in uw gemeente en of andere partijen (inzamelaar en verwerker) ook dezelfde wel/niet lijst gebruiken.

Gericht op de circulaire economie kan men niet vroeg genoeg beginnen met educatie omtrent afval. Tegenwoordig bestaan er veel verschillende educatiematerialen over (zwerf)afval en afvalpreventie.

De website van Afvalopschool geeft voorbeelden van lesmateriaal en programma's die voor onderwijsinstellingen aangeboden kunnen worden. Ga ook na bij uw eigen inzamelaar of er programma's aangeboden kunnen worden.

Middels bijvoorbeeld afvalcoaches, themadagen, nationale compostdag, wijkgerichte aanpak of schillenboer. Om de juiste boodschap van afvalscheiding goed en duidelijk over te brengen, zodat afval op de juiste manier wordt gescheiden met de beste kwaliteit, is een folder of een website alleen niet voldoende. Er zijn bij inwoners altijd veel vragen wat wel en niet in een bepaalde afvalbak mag. Veel gemeenten zetten daarom in op een multimediale aanpak om de boodschap van een kwalitatieve afvalscheiding over te brengen, ondersteund met heldere communicatiematerialen en presentaties op inloopavonden en op markten. Speciaal opgeleide afvalcoaches worden ingezet om deze boodschap heel concreet aan huis of bij milieustraatjes kracht bij te zetten. Deze afvalcoaches gaan ook naar scholen en verzorgingstehuizen om aandacht te geven aan het onderwerp afvalscheiding en met voorbeelden de boodschap over te brengen. Deze coaches zorgen voor duidelijkheid en komen met hun ervaring bij de doelgroepen zeer sympathiek en betrouwbaar over. Afvalcoaches kunnen vanuit verschillende rollen worden ingezet.

Hier meer informatie over de inzet van een afvalcoach.

Als Coach:

• geeft de afvalcoach informatie en tips
• is de afvalcoach een 'zachte' handhaver op straat

Als Expert:

• helpt de afvalcoach mensen thuis met afval scheiden
• Is de afvalcoach de verbinder tussen gemeentelijk beleid, de bewoner en woningcorporaties

Als Onderwijzer:

• verzorgt de afvalcoach lessen in de klas op basis- en middelbare scholen
• geeft de afvalcoach presentaties aan groepen volwassenen

De afvalcoaches halen essentiële informatie op en kunnen een spil zijn tussen bewoner en gemeente. Door als gemeente het gesprek aan te gaan met de afvalcoaches krijg je kwalitatief en kwantitatief veel goede informatie over wat er goed is en/of wat er schort aan het afvalbeleid.